پوکی استخوان در جایگاه بیماری خاموش یا اپیدمی قرن قرار دارد، و سبک و شیوه زندگی نقش مهمی در میزان ابتلا به آن دارد (استوبس، 2010). سازمان جهانی بهداشت در سال 1991 پوکی استخوان را چهارمین دشمن اصلی بشر و مهم­ترین علت شکستگی استخوان در جهان اعلام کرد (کرپلاینن و همکاران، 2010). تأثیر این بیماری در سراسر دنیا بر سلامتی انسان، مورد توجه است به گونه­ای که پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی­های پس از آن، هدف عمده بسیاری از مراقبت‌های پزشکان بخش سلامت به ویژه متخصصان رژیم غذایی است (کاتلین و همکاران، 2010).

بنا به تعریف کنفرانس کانسنسنسدر سال 1993 استئوپروز یک بیماری سیستمیک اسکلتی همراه با کاهش توده استخوانی و تغییرات میکروسکوپی در بافت استخوانی همراه با افزایش سستی و خطر شکستگی می­باشد (کنفرانس توسعه اجماع، 1993). این تعریف در کنفرانس انستیتوی ملی بهداشت آمریکا بدین صورت تغییر کرده است: یک بیماری اسکلتی با اختلال در قدرت استخوان، که منجر به استعداد فرد در افزایش خطر شکستگی استخوان می‌شود. قدرت استخوان انعکاس دو خصوصیت عمده دانسیته و کیفیت استخوان می­باشد (برتا، 2000). با توجه به عدم وجود روش­هایی در جهت اندازه‌گیری کیفیت استخوان، تشخیص استئوپروز بر اساس دانسیته مواد معدنی استخوان آن انجام می‌شود. بر این اساس بنا به تعریف WHO (سازمان جهانی بهداشت) استئوپروز بر اساس مقایسه تراکم مواد معدنی استخوان فرد بیمار با میانگین تراکم مواد معدنی استخوان جمعیت بزرگ‌سال جوان (با همان دوره سنی و جنس) تشخیص داده می­شود (سازمان بهداشت جهانی، کانز، 1994). در این تعریف استئوپروزیس زمانی اطلاق می‌شود که تراکم مواد معدنی استخوان بیش از 5/2 انحراف معیار کمتر از میانگین تراکم مواد معدنی استخوان جمعیت جوان سالم باشد (T-score معادل 5/2 – یا کمتر). این بیماری یک مشکل مهم سلامت عمومی در دنیا بوده و شیوع آن در حال افزایش می­باشد. در کانادا تقریباً یک چهارم زنان و یک هشتم مردان استئوپروز دارند (جوس و هانلی، 1996)؛ و تخمین زده می­شود چون حدود 25% جمعیت کانادا تا سال 2041 بالای 65 سال دارند بروز استئوپروز در چند دهه آینده تمایل به افزایش داشته باشد (پاپادیمیتروپولوسو همکاران، 1997). مطالعات در دیگر کشورها نیز مؤید روند افزایش یابنده بروز و شیوع استئوپروز می‌باشد و تأثیر آن در زندگی به ویژه در زنان را نشان می­دهد (ریداو همکاران، 2001).

پوکی استخوان یک بیماری سیستمیک مزمن و پیش‌رونده است. مشخصه آن کاهش توده استخوان و زوال ساختمان میکروسکوپی آن است که استخوان مستعد شکستگی می­شود (خان، 2003).

آگاهی، توانائی فراگیر برای حفظ کردن، به یادآوردن، تعریف کردن، تشخیص دادن یا شناسائی اطلاعات ویژه­ای نظیر حقایق، قوانین، اصول، شرایط و اصطلاحات ارائه شده در طی روند آموزش می‌باشد (بستیبل، 2003).

نگرش، از مفاهیم کاربردی در علم روان‌شناسی اجتماعی است. این اصطلاح در دهه 1950 به بعد متداول گردید و امروزه یکی از مهم‌ترین مفاهیم مورد استفاده در روان‌شناسی اجتماعی آمریکا می‌باشد.

ترکیب شناخت‌ها، احساس‌ها و آمادگی برای عمل نسبت به یک چیز معین را نگرش شخص نسبت به آن چیز گویند (کریمی، 1390). معادل انگلیسی کلمه نگرش، واژه Attitude می‌باشد که چندین معنا دارد. این واژه از کلمه لاتین Optus گرفته شده که به معنی مناسبت و سازش‌یافتگی است و ریشه دیگر این کلمه Aptitude بوده که به معنی حالت و آمادگی ذهنی یا فکری برای عمل می‌باشد. از این رو در 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  کاربرد این دو ریشه در روان‌شناسی اجتماعی بین دو دسته نگرش تفکیک قائل شده‌اند: یک نگرش‌های ذهنی و دو نگرش‌های حرکتی (منشی طوسی، 1371).

یکی از اولین کسانی که از واژه نگرش ذهنی استفاده کرد، هربرت اسپنسر بود. وی در یکی از نخستین آثار خود در سال 1862 نوشت: داوری صحیح درباره پرسش‌های مورد بحث تا اندازه‌ای به نگرش‌ها در هنگام شنیدن ناله یا شرکت در مناقشه بستگی دارد و برای داشتن نگرش صحیح لازم است میانگین درستی یا نادرستی باورهای انسانی را بدانیم (منشی طوسی، 1371).

پارک برای نگرش 4 ویژگی زیر را بیان می‌کند:

1- نگرش در بعد اهداف و ارزش‌ها سو گیری مشخصی دارد و از این منظر با بازتاب‌های ساده و شرطی شده تفاوت دارد.

2- نگرش به هیچ وجه، کرداری خودبخودی و روزمره نیست. برعکس، حتی هنگامی که پنهان است تنش‌هایی از خود ظاهر می‌کند.

3- نگرش شدت‌های متفاوتی دارد. برخی اوقات مسلط و حاکم و برخی دیگر نسبتاً بی‌اثر است.

4- نگرش، ریشه در تجربه دارد. از این‌رو نمی‌تواند تنها یک غریزه اجتماعی باشد (منشی طوسی، 1371).

1-2- بیان مسئله

متأسفانه در ایران نیز میزان شیوع این بیماری در حد بالایی گزارش شده است. لاریجانی و همکاران (2002)، با تحقیق روی هر دو گروهی جنسی مردان و زنان 20 تا 69 سال ساکن تهران گزارش دادند شیوع پوکی استخوان در ناحیه مهره­های کمر در زنان و مردان به ترتیب 4/32 و 4/9 درصد می­باشد. اقبالی و همکاران (1387)، میزان شیوع پوکی استخوان را در زنان بالای 50 سال بوشهر به میزان 32 درصد در ناحیه ستون فقرات و 6/29 درصد در ناحیه ران گزارش دادند.

موارد متعددی از عوامل خطر غیرقابل تغییر برای پوکی استخوان ذکر شده است که شامل جنس، نژاد، ساختار بدن، سن، بیماری‌های خاص و وراثت می‌باشد. علیرغم این عوامل، بیماری با تغییر رفتارهای مربوط به سبک زندگی که عوامل خطر قابل تغییر به شمار می­آیند، قابل پیش­گیری است. این رفتارها عمدتاً شامل مصرف کافی کلسیم از طریق منابع غذایی و از طریق نور خورشید یا مکمل­ها، مقادیر کافی ویتامین D سایر منابع غذایی، انجام ورزش­های تحمل وزن و اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل می­باشد(بروخارت، 2004).

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

به طور حتم پیشگیری بهتر از درمان بوده، بر همین اساس می­بایست تلاش شود تا عوامل خطرزای بروز این بیماری خاموش شناسایی و در جهت کاهش آن تلاش شود. داشتن آگاهی در مورد این بیماری و در نتیجه اتخاذ یک سبک زندگی صحیح و مناسب یکی از بهترین راه­های پیشگیری از پوکی استخوان است (عزیز زاده فروزی، 1385). پوکی استخوان در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان می­باشد، از آنجایی که افزایش تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی از مهم­ترین راه­های پیشگیری از بیماری پوکی استخوان در بزرگ­سالی می­باشد، کسب اطلاع در مورد میزان آگاهی و نوع نگرش مرتبط با پوکی استخوان ورزشکاران می­تواند مسئولین مربوطه را به اتخاذ سیاست‌هایی در جهت بهبود وضعیت تراکم استخوانی و پیشگیری از افزایش میزان شیوع آن یاری نماید. ضمن در این تحقیق برای اولین بار در ایران، بین ورزشکاران برتر رشته­های مختلف ورزشی مقایسه صورت می­گیرد. در نهایت نتایج این طرح می‌تواند اطلاعات پزشکی مرتبط با پوکی استخوان را فراهم و میزان آگاهی ورزشکاران برتر و همچنین نوع نگرش آنان را مشخص کند.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

هدف کلی تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر رشته­های مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان است.

1-4-2- اهداف اختصاصی

• بررسی میزان آگاهی ورزشکاران مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان

• بررسی نگرش ورزشکاران مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان

1-5- فرضیه­های تحقیق

• آگاهی ورزشکاران رشته­های مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان متفاوت است.

• نگرش ورزشکاران رشته­های مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان متفاوت است.

1-6- محدودیت­های تحقیق

1-6-1- محدودیت­های قابل کنترل:

• با توجه به اینکه در این زمینه پرسشنامه استاندارد شده­ای وجود نداشت، با استفاده از ادبیات تحقیقی که وجود داشت، پرسشنامه محقق ساخته­ای برای این تحقیق آماده کردیم.

• برای کنترل نوع آگاهی و نگرش مرتبط با پوکی استخوان، جامعه آماری تنها به ورزشکاران لیگ برتر محدود شد.

1-6-2- محدودیت­های غیر قابل کنترل:

• مطالعه بر روی افراد مذکر و مؤنث انجام شد، در این صورت نتایج مطالعه قابل تعمیم به مردان و زنان ورزشکار می­باشد.

• در جمع­آوری برخی از اطلاعات به وسیله پرسشنامه در مورد گذشته از آزمودنی­ها سؤال شده است، به پاسخ نمونه­ها مبنی بر صحت اطلاعات ثبت شده اعتماد شده است.

1-7- محدوده تحقیق

این پژوهش در بین سال­های 1391- 1392 و در استان­های تهران، اصفهان، کرمان، کردستان و لرستان اجرا شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه ورزشکاران برتر باشگاهی که در رشته­های مختلف بسکتبال (لیگ برتر)، هندبال (لیگ برتر)، دو میدانی (لیگ برتر)، کاناپولو (لیگ برتر)، کبدی (لیگ برتر)، فعالیت می­کردند، تشکیل دادند.

1-8- تعاریف واژه­ها و اصطلاحات

1-8-1- تعاریف عملیاتی

  1-8-1-1- آگاهی: عبارتست از نمره­ای که ورزشکاران از پاسخ به سؤالات پرسشنامه، میزان آگاهی نمونه­های مورد مطالعه در مورد ریسک فاکتورهای استئوپروز، علائم استئوپروز، عوامل موثر بر پیشگیری از استئوپروز، نقش فعالیت بدنی در بیماری پوکی استخوان و نقش تغذیه در بیماری پوکی استخوان نمره داده و طی یک مرحله به دست آمده است.