در اواخر دهه 1920 رایج شدن صورتحساب سود و زیان همراه با فشارهای قابل توجه از سوی افراد خارج از حرفه حسابداری و نیز عدم رضایت دست‌اندرکاران حرفه‌ای و دانشگاهیان از روش‌های جاری، تغییرات مهمی را در تفکر و نظریه حسابداری بوجود آورد. یکی از مهمترین این تغییرات تاکید و توجه بیشتر به صورت حساب سود و زیان که پیشتر معطوف به ترازنامه بود، سبب شده‌است تا مقوله‌ای به نام مدیریت سود متولد و مطرح شود.

در دهه‌های اخیر مطالعات زیادی در خصوص مدیریت سود صورت پذیرفته و ادبیات بسیاری از آنها در مورد انگیزه‌ها، اهداف، ابزارها و روشهای شناسایی آن بوده است. برای نمونه مک‌نیکولز (2000) شواهدی از افزایش فراوانی نسبی تحقیقات مرتبط با مدیریت سود نسبت به سایر موضوعات در اواخر دهه 90 ارائه نمود. بطوری که در سال‌های 1996 الی 1998 تقریبا 20 درصد از کل مقالات انتشار یافته توسط 8 مجله معتبر حسابدری و مدیریت مالی آمریکا به موضوع مدیریت سود اختصاص داشت.تحقیقات اخیر به تعیین مدلی برای شناسایی  مدیریت سود می‌پردازد. در واقع برای کاهش ریسک بحران‌های مالی ناشی از مدیریت سود و کمک به سرمایه‌گذاران برای اجتناب از زیان‌های بزرگ در بازار سهام لازم است تا مدلی برای پیش‌بینی مدیرت سود توسعه یابد (چی فونگ تسایی و ین چونگ چیو،2009).

 

1-2.تعریف مساله

 

گزارش‌های حسابداری باید مربوط و قابل‌اتکا باشد. ولی از منظر حسابداری بین این دو ویژگی باید نوعی موازنه برقرار باشد. این دو ویژگی در دو سر یک طیف می‌باشند که با توجه به شرایط به یکی از این دو ویژگی توجه بیشتری می‌شود. بعبارت دیگر هرگاه ویژگی کیفی مربوط بودن اطلاعات افزایش (کاهش) یابد ویژگی قابلیت اتکا کاهش (افزایش) می‌یابد. در تلاش برای ایجاد توازن بین این دو ویژگی، اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری تا حدی به مدیران شرکت‌ها اجازه می‌دهد که در تهیه صورتهای مالی، بر مبنای ارزیابی‌ها و قضاوت‌های حرفه‌ای خود از شرایط واحد تجاری و محیط اقتصادی عمل کنند. اما متاسفانه این قضاوت‌ها می‌تواند مورد سوءاستفاده مدیران در جهت منافع خودشان قرار گیرد که موجب کاهش قابلیت اتکای گزارش‌های مالی می‌شود. بطوریکه گراهام و همکاران (2005) طی نظرسنجی خود از چهارصد نفر از مدیران شرکت‌های آمریکایی نشان دادند که انگیزه زیادی بین مدیران برای انجام مدیریت سود وجود دارد. این استفاده فرصت‌طلبانه از قضاوت‌های اختیاری در صورتهای مالی را مدیریت سود می‌گویند.

 

 

 

1-3.ضرورت انجام تحقیق

 

 

 

1-4.اهداف

 

هدف از انجام این بررسی، ارزیابی این مساله است که آیا رابطه حاکم بر فرایند تعهدات یک رابطه غیر خطی است. بعبارتی آیا مدل شبکه عصبی بر مدل‌های خطی و مدل خطی چندبخشی، در شناسایی مدیریت سود برتری دارد. در این بررسی به مقایسه یک مدل رگرسیون 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  خطی، یک مدل رگرسیون خطی چندبخشی و مدل شبکه عصبی پرسپترون خواهیم پرداخت.

 

1-5.سوالات تحقیق

 

1.آیا مدل رگرسیون خطی چند بخشی بر مدل رگرسیون خطی در شناسایی مدیریت سود برتری دارد؟

 

2. آیا مدل شبکه عصبی پرسپترون بر مدل رگرسیون خطی در شناسایی مدیریت سود برتری دارد؟

 

2. آیا مدل شبکه عصبی پرسپترون بر مدل رگرسیون خطی چند بخشی در شناسایی مدیریت سود برتری دارد؟

1-6. فرضیات تحقیق:

 

1. مدل رگرسیون خطی چند بخشی بر مدل رگرسیون خطی در شناسایی مدیریت سود برتری معناداری دارد.

 

1. مدل شبکه عصبی پرسپترون بر مدل رگرسیون خطی در شناسایی مدیریت سود برتری معناداری دارد.

 

1. مدل شبکه عصبی پرسپترون بر مدل رگرسیون خطی چند بخشی در شناسایی مدیریت سود برتری معناداری دارد.

 

 

1-7.کاربردهای تحقیق

 

این تحقیق که از نوع تحقیقات کاربردی می‌باشد می‌تواند مورد استفاده سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، تحلیلگران مالی، دانشجویان و سایر علاقمندان به مسائل مالی قرار گیرد. همچنین این تحقیق می‌تواند در زمینه تجزیه و تحلیل‌های مالی در ارتباط با مدیریت سود چه در دانشگاهها و چه در سایر محیط‌های آموزشی مورد استناد قرار گیرد.

 

 

 

1-8.جامعه آماری

 

جامعه آماری مورد استفاده در این تحقیق مجموعه شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که از ابتدای سال 83 لغایت پایان سال90 در بورس فعال بوده‌اند. نمونه گیری از این جامعه با اعمال محدودیت های زیر صورت گرفت.

 

1. اطلاعات مورد نیاز جهت انجام تحقیق و صورت‌های مالی حسابرسی شده در طی سال‌های مورد رسیدگی را ارائه کرده باشند.

 

1. شرکت‌ها در گروه بانک‌ها ، بیمه‌ها ، شرکت‌های سرمایه‌گذاری ، واسطه‌گری مالی و شرکت های غیرتولیدی نباشند.

2.شرکت‌هایی که نسبت تعهدات کل به کل دارایی‌های پایان سال قبل در آنها بزرگتر یا مساوی یک نباشد.

 

4.سال مالی آنها پایان اسفند ماه هر سال باشد و طی دوره بررسی تغییری در سال مالی ایجاد نکرده باشند.

 

از آنجاییکه در این پزوهش به حجم بالایی از نمونه نیازمندیم لذا پس از اعمال محدودیت های فوق، شرکتهای باقیمانده مبنای تحلیل‌های ما قرار می‌گیرند.

 

 

 

1-9.روش تجزیه و تحلیل

 

 

 

1-10.روش گردآوری اطلاعات

 

برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری و ادبیات تحقیق از روش کتابخانه‌ای استفاده می‌شود. همچنین اطلاعات و داده‌های مورد نیاز تحقیق از صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست شرکت‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار، به ویژه نرم‌افزار ره‌آورد نوین، و سایت مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی بورس استخراج می‌گردد.

 

 

 

1-11.جنبه جدید بودن و نوآوری:

 

همانطور که در صفحات قبل هم اشاره شد، نوآوری این مطالعه مقایسه بین عملکرد شبکه‌های عصبی و روش‌های خطی در شناسایی مدیریت سود است.

 

1-12.تعریف اصطلاحات تخصصی

 

• مدیریت سود:

اسکات در سال 1997 مدیریت سود را چنین تعریف کرده است: انتخاب خطی مشی‌های (سیاست‌های) حسابداری ازسوی یک شرکت به نحوی که برخی اهداف ویژه مدیریت برآورده گردد (مشایخی،1385، ص 37).

 

• اقلام تعهدی:

اقلام تعهدی را بیشتر بدین صورت تعریف کرده‌اند که گویای تفاوت بین سود حسابداری و جزء نقدی آن است؛ به‌بیان دیگر، تفاوت میان زمانبندی جریانهای نقدی و زمانبندی شناخت معاملات است (علی‌آبادی و نوری‌فرد،1388). اما تعریفی که با آن بتوان ماهیت اقلام تعهدی را توصیف کرد، این است که اقلام تعهدی به معنی اقلام ایجادشده ولی موعد نرسیده هستند (تیموری، 1386).

 

• اقلام تعهدی غیراختیاری:

سطح قابل انتظار (عادی) از اقلام تعهدی که در شرایط عادی براساس اطلاعات قابل دسترس سرمایه‌گذاران برآورد می‌شود (مهرآذین ،1387 ،ص34).

 

• اقلام تعهدی اختیاری:

امروزه با تشدید روز افزون شرایط رقابتی وپذیرش این واقعیت که تنها عنصر ثابت خود، پدیده تغییر می باشد سازمانها بایستی از مزیت رقابتی جهت بقاءو رشد خود در بازار برخوردار باشنداین مزیت قطعایا ناشی از بهاءمطلوب کالاوخدمات ،یا ناشی از تمایز کیفی وچشمگیر آن در

 

قیاس با موارد مشابه ویا ترکیبی از این دو خواهد بود برای اینکه سازمان وموسسه وشرکتی بتواند به مزیت رقابتی نسبی مجهز شود بایستی ظرفیت ترکیب بهینه نیروی انسانی مجرب با تجهیزات مناسب سیستم ها و روشهای اجرایی قابل اتکا را داشته باشد. باید اذعان کردکه یکی از مهمترین دغدغه های مدیریت در هر سازمان، وجود منابع مورد نیاز و مدیریت بهینه آنهاست. سازمان ها برای دستیابی به موفقیت مجبورند منابع خود را به بهترین نحو تخصیص دهند. انجام این کار، یکی از مهمترین و پیچیده ترین فعالیت های سازمان است. امروزه بابهره گیری از دانش و شیوه های مدرن، سیستم هایی به نام برنامه ریزی منابع سازمان طراحی شده اند که مجموعه فعالیت های یک سازمان را در تمامی ابعاد برنامه ریزی و کنترل می کنند ومدیریت را در مسیر یکپارچگی فرایندهای سازمانی و تخصیص بهینه منابع یاری می رسانند(شفیعی وهمکاران،68،1390). نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمان همه سیستم ها را با هم ترکیب کرده و آنها را در قالب یک نرم افزار ی یکپارچه یا پایگاه داده های واحد ارائه می کنند تا بخش های مختلف بتوانند در استفاده از اطلاعات یکدیگر آسانتر با هم ارتباط برقرار کنند (اخوان طباطبایی،1382،49).که این یکپارچگی سازی ،باعث استاندارد شدن و ارتقای مراحل عملیات سازمان می شودیکپارچه سازی ماژول پشتیبانی فروش با سایر بخش های زنجیره تامین ،این اطمینان را ایجاد  می کند که کلیه تبادلات مربوط به فرایند پشتیبانی از تدارک مواد وانبارداری تا فروش وتوزیع به شکل بهینه تنظیم شوند.از طریق یکپارچه سازی دقیق برنامه های کاربردی ،گردش مقادیر بخش پشتیبانی به طور خودکار به روز ومطابق با گردش ارزش در بخش مالی ،دارائی ها وحسابداری مدیریتی نگهداری می شوند ودر واقع پشتیبانی تولید سطح بالایی از عملکرد را در برنامه ریزی وکنترل گردش مواد ارائه می دهد.

1-2  بیان مسئله

 

با کوتاه شدن دوره عمر محصولات ، سازما نها قادر نخواهند بود در این محیط رقابتی و همراه با تغییرات شدید در فناوری ،منابع زیادی را برای تولید محصولات جدید صرف نمایند و به عبارتی باید به فکر استفاده بهینه از منابع سازمان باشندبر همین اساس در جهت استفاده بهینه از منابع سازمان مشکل اصلی مدیران، کمبود اطلاعات راجع به منابع سازمان نیست، بلکه مسئله اصلی بررسی اطلاعات حسابداری و میزان رضایت کاربر در استفاده از ERP و عملکرد آن در سازمان می باشد. امروزه استفاده ا ز سیستم های اطلاعاتی که یکی از دستاورد های فناوری اطلاعات در سازمان ها می باشد به یک ضرورت تبدیل گشته و سازما نها را در جهت استفاده از گنجاندن تکنیک های حسابداری و فناوری جدید در یک سیستم ERPترغیب خواهد کرد . اما در سازما نها و مؤ سسات تجاری ایرانی کاربرد شایان توجهی در سطح گسترده نداشته است . محققان به این نکته اشاره کردند که رضایت کاربر یکی از عوامل کلیدی مؤثر بر موفقیت سیستم های اطلاعاتی می باشد . رضایت کاربر یکی از شاخص های غیر مستقیم است و زمانی به کار گرفته می شود که تعیین شاخص های مستقیم وبا تبدیل  آن ها به ارزش پولی امکان پذیر نباشد( آذر و همکاران ، 1391 ،118).

 

استفاده از ERPموجب ارتقاء عملکرد تجاری سازمان می گردد در واقع انتظار می رود در اثر حضور سیستم ERPفعالیت واحد های مختلف تبدیل به فرایند های استا ندارد و یکپار چه  گشته و دارای مدیریت و کنترل متمرکز باشند مثلا برای فرایند دریافت سفارش از مشتری تا تحویل انتظار می رود پس از اینکه سفارش رسیده از سوی مشتری وارد سیستم ERPشد همه اطلاعات لازم جهت تکمیل و ارائه این سفارش در آن وجود خواهد داشت و اینکه مشتری سفارش دهنده اعتبار کافی نزد شرکت دارد یا خیر از ماژول مالی و سطح موجودی انبار کالا و مواد اولیه مر بوط به این  سفارش از ماژول های انبار استخراج می گردد(عابدینی،1388،49).

 

رقابتی شدن محیط کسب وکار ضرورت ایجاد یکپارچگی درون سازمانی وتسهیل و تسریع فرایند های کسب وکار کارایی واثر بخشی عملیاتی سازمان ها را افزایش داده ها و آن ها را برای حضور در بازار رقابتی آماده می نماید(عمید و همکاران،1388،1).

 

پیاده سازی یک ERPبه علت تغییراتی که عموما از طریق یکپارچگی تکنیکی نرم افزار ، سخت افزارو عملکرد ها اتفاق می افتد بیشتر تولید کنندگان و هم مشتریان را تحت تاثیر قرار می دهند و توانایی وقابلیت یک شرکت برای پیاده سازی موفقیت آمیز یک ERPاهمیت به سزایی دارد (علیزاده ،1385،90).

 

پرسشی در راستای پیاده سازی ERPدر سازمان و منابع ERPمطرح می شودکه  به شرح زیر می باشد.

 

به کارگیری ERPاز دید گاه حسابداران چه منافعی به همراه دارد؟

 

 

 

1-3 اهمیت وضرورت تحقیق

 

بقای سازمان  ها ، وابسته به کسب موقعیت در فضای رقابتی بازار است. در بازارهای رقابتی امروز طول عمر مزایای رقابتی سازمان ها کاهش یافته است و به سرعت باید روندها را در راستای آن بدست آورد و مزایای جدید رقابتی ، بهینه سازی کرد .

 

در سیستمهای سنتی که به صورت جزیره ای در سازمان پراکنده بودند و ماهیت کارکردی داشتندبه علت عدم یکپارچگی وفقدان ارتباط بین آنها ونبود زیر ساخت وبستر مشترک نرم افزاری وسخت افزاری نتوانستند گام مناسبی در حل مشکلاتی مانند پیچیدگی فرایند زنجیره تامین ،ضعف در مدیریت ارتباط بامشتری و..داشته باشند .برای حل این مشکلات نیاز به سیستم جامعی که پاسخگو ی طبیعت فرایند گرای سازمان باشد،بود تا بتواند تمام حوزه های سازمانی و فعالیت آنها را یکپارچه سازد.بدین ترتیب ،سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی برای شناسایی ،تقویت واصلاح این نقاط ضعف ،در بسیاری از سازمان ها پیاده سازی شد(طاهری و همکاران ،1387،42). سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی یک بسته نرم افزاری قابل تنظیم واز پیش استاندارد شده کسب وکار است که هدف آن یکپارچگی در اطلاعات وهماهنگی در چگونگی جریان مابین تمامی بخشهای سازمان از جمله مالی ،حسابداری ،منابع انسانی  ،زنجیره تامین ومدیریت مشتریان با رویکرد مشتری مداری وپاسخ به بازار است این سیستم سعی دارد تا عملکرد همه واحد های شرکت را در یک سیستم کامپیوتری ،یکپارچه نموده ونیازهای متفاوت وهر واحد را پاسخ گوید .این برنامه از طریق پایگاه داده ها اجرا می شود لذا واحدهای مختلف می توانند اطلاعات را ساده تر به اشتراک بگذرندوبا هم ارتباط برقرار سازند .ERP برنامه ریزی کلیه منابع در سطح سازمان است (کشوری وهمکاران، 1391،84).قابلیت های این سیستمها باعث شده که علاوه بر بخش های تجاری، سازمان های دولتی و غیر انتفاعی نیز جهت استفاده از آنها اقدام نموده و و زمینه بهبود خدمات مشتریان را فراهم نماید(غضنفری ،23،1387).

 

از آنجایی که هماهنگی در بخش های مختلف سازمان همچون واحد بازرگانی و فروش و واحد تولیدنبوده و  اطلاعات مربوط  را به موقع در اختیار واحد حسابداری قرار نمی دهند و سیستم بهایابی  سازمان به روز نمی باشد و نمی توان در هر لحظه از زمان گفت چه مقدار موجودی کالای آماده برای فروش  است یا وضعیت تسهیلات دریافتی شرکت و سود تعیین شده آنها در حال حاضر چگونه است؟ ازاین رو با به کارگیری  ERPمی توان پاسخگوی پارامترهای ذکر شده فوق در واحد حسابداری بوده بدین جهت ضرورت تحقیق در زمینه به کارگیری منافع ERP از دیدگاه حسابداران احساس می شود .

 

 

 

1-4اهداف تحقیق

 

1-4-1 اهداف اصلی

 

بررسی منافع به کارگیری ERPاز دیدگاه حسابداران

 

 

 

1-4-2 اهداف فرعی تحقیق

 

1-تعیین تاثیرمیزان به کارگیری تکنیک های حسابداری مدیریت در اجرایی بودن ERP

 

2-تعیین میزان تاثیر دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERP برمیزان منافع حسابداری

 

3-تعیین میزان تاثیر تحصیلات حسابداران در اجرایی بودن ERP

 

4-تعیین میزان تاثیرسن حسابداران در اجرایی بودن ERP

 

5-تعیین میزان  تاثیر سابقه کار حسابداران در اجرای بودن ERP

 

 

 

1-5 فرضیه های پژوهش

 

در این تحقیق فرضیه های زیر تدوین شده است.

 

• دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERPبرمیزان بکارگیری تکنیک های حسابداری مدیریت اثر دارد.

 

• دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERPبرمیزان منافع حسابداری اثر دارد.

 

• سن بر دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERPاثر می گذارد. 

  خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

   

 

• میزان تحصیلات بر دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERPاثر می گذارد.

 

• سابقه کار در دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERPتاثیر دارد.

 

 

1-6 روش تحقیق

 

پایه هرعلمی روش شناخت آن واعتبار وارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود .روش تحقیق ،مجموعه ای از قواعد ،ابزار ها وراههای معتبر ( قابل اطمینان) ونظام یافته برای بررسی واقعیت ها ،کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکل است(خاکی،1387،201).

 

این پژوهش از نظر هدف در زمره پژوهش های کاربردی قرار می گیرد چرا که به سمت کاربرد عملی دانش جهت گیری شده است و با توجه به این که ابزار اصلی تحقیق (پرسشنامه)بوده از نوع پیمایشی است  در این تحقیق محقق به دنبال این است که آیا متغیر های مورد مطالعه با یکدیگر ارتباط دارد و درصورتی که رابطه ای کشف شد آیا این ارتباط مثبت یا منفی است وشدت قدرت آن چه اندازه است.بنابراین از روش تحقیق همبستگی استفاده شده است

 

1-7قلمرو پژوهش

 

هر تحقیقی باید دارای قلمرو ودامنه باشد تا پژوهشگر در همه مراحل تحقیق بر موضوع تسلط کافی داشته باشد وبتواند نتایج حاصل از نمونه انتخابی را به کل جامعه تعمیم دهد.

 

1-7-1 قلمرو موضوعی تحقیق

 

تحقیق حاضر ، در زمره تحقیقات مرتبط به رشته مدیریت وحسابداری است.

 

1-7-2 قلمرو مکانی تحقیق

 

جامعه آماری پژوهش حاضر حسابداران شرکت کاشی وسرامیک در سطح شهرستان میبد انتخاب شده اند.

 

1-7-3 قلمرو زمانی تحقیق

 

به منظور طراحی ،توزیع ،جمع آوری وتجزیه وتحلیل داده ها یک دوره شش ماه (پاییز وزمستان 1392)در نظر گرفته شده است.

 

 

 

1- 8روش نمونه گیری وتعیین حجم نمونه

 

نمونه های آماری عبارت است از نشانه ها که از یک قسمت یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شود به طوری که این مجموعه معرف کیفیات و ویژگی های آن قسمت گروه یا جامعه بزرگتر باشد

 

از آنجا که حجم جامعه آماری 210است با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه محاسبه شده 130 نفر می باشد.

 

به منظور تعیین حجم نمونه ساده ترین روش استفاده از فرمول کوکران زمانی که حجم جامعه معلوم می باشد

 

   1-9ابزار گرد آوری داده ها

 

بخش اول: پرسشنامه حاوی 6سوال از مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان شامل جنسیت، سن، وضعیت تاهل ، سابقه کار ، سطح تحصیلات ، نوع شرکت، سمت شغلی

 

بخش دوم پرسشنامه :شامل12 سوال در 5 سرفصل که میزان استفاده از تکنیک های حسابداری مدیریت

 

بخش سوم پرسشنامه :شامل4سوال دیدگاه حسابداران درباره اجرایی بودن ERP

 

بخش چهارم پرسشنامه: شامل 21سوال که منافع حسابداری ERP که هر سوال براساس طیف پنچ گزینه ای لیکرت می باشد.

 

1-10روش تحلیل داده ها

 

در این تحقیق داده های جمعیت شناختی تحقیق  با استفاده از آمار توصیفی ،جدول فراوانی ،نمودار های دایره ای ومیله ای انجام شده است .از آزمون کلموگروف اسمیرنف برای آزمون نرمال بودن متغیر ها وبا توجه به نرمال بودن داده  برای تحلیل از روشهای آماری پارامتریک استفاده شده است .برای مقایسه متغیر های پژوهش با حد وسط مقیاس اندازه گیری از آزمون tبرای یک نمونه استفاده شده وبه منظور بررسی تفاوت بین سه گروه یا بیشتر برای متغیر هااز آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA)همچنین برای مقایسه زوجی بین میانگین گروه ها آزمون زوجی شفه و برای بررسی رابطه بین دو متغیر نرمال از ضریب همبستگی پیرسون مورد استفاده قرار می گیردوبرای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار های EXCELوSpss18 استفاده می شود.

 

1-11شرح واژه ها واصطلاحات بکار رفته در تحقیق

 

1-11-1تعاریف نظری

 

حسابداری مدیریت دارای تکنیک های خاص می باشدمانند قیمت گذاری ،هزینه یابی ،بودجه بندی ،تجزیه وتحلیل سود آوری و تصمیم گیری برای سرمایه گذاری که هر یک این تکنیکها دارای زیر شاخه های می باشد که تعریف هر یک از این تکنیک ها به شرح زیر می باشد

 

شاخص سود آوری :روش شاخص سود آوری منشعب از روش ارزش فعلی خالص است و مبنای مشترکی را برای مقایسه پروژه های سرمایه گذاری با مبالغ مختلف فراهم می کند به عبارت دیگر تقسیم ارزش فعلی جریان نقدی ورودی بر مبلغ سرمایه گذاری اولیه است(اسکندری،1385،110).

 

بودجه بندی:برنامه پیش بینی شده مدیریت به منظور استفاده از منابع واحد تجاری برای یک دوره زمانی آتی است که در قالب اطلاعات کمی بیان می شود(اسکندری،1385،59).

 

هزینه یابی:هزینه یابی دقیق محصولات وارائه اطلاعات وگزارشهای مناسب وقابل اطمینان برای تصمیم گیریهای اقتصادی (اعتمادی،شمس زاده،1383،35).

 

قیمت گذاری برمبنای بازار : قیمت گذاری برمبنای قیمت  های جاری بازار تعیین می شودو بهترین مبنا برای ارزیابی عملکرد وسودآوری بخش های مختلف واحد تجاری می باشد(اسکندری،1385،135).

 

برنامه ریزی منابع سازمان ERP :سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان از فناوری اطلاعات بهره برداری کرده و امکان به اشتراک گذاری داده ها واطلاعات درون سازمان را فراهم می کنند. سیستم برنامه ریزی منابع سازمان با ایجاد یک ساختار تراکنش سازمان گستر که وظایف کلیدی واحد های مختلف را در یک بستر نرم افزار ی یکپارچه ادغام می کند فرایندهای کسب وکار را

 

سازمان دهی می کند.یک سیستم متعارف برنامه ریزی منابع سازمان شامل ماژول هایی مانند مدیریت تدارکات حسابداری ومالی مدیریت منابع انسانی ، تولید وتوزیع وزنجیره تامین می باشد ( عادل آذر و همکاران،1391 ،109).

 

منابع حسابداریERP:سیستم ERP شامل مجموعه های گوناگون ومتعددی است که یکپارچگی آن ها اهمیت وارزشی مضاعف رابرای سازمان و شاخه های مختلف آن پدید می آورد که از آن جمله عبارتند از :فروش وبازاریابی برنامه  مادر واصلی برنامه ریزی پیش نیاز مواد ، برنامه ریزی پیش نیاز ظرفیت صورت حساب مواد ، خرید ، کنترل کارگاه ، حساب پرداخت ها ومطالبات ، تدارکات مدیریت دارایی ،حسابداری مالی بیشتر سیستم های ERP موجود اینقدر انعطاف پذیر هستند که بعضی از زیر سیستم های نرم افزار ERP را بدون نیاز داشتن کل جامعه راه  ا ندازی کرد(بزرگمهری،1386،189).

:

 

یکی از راههایی که می توان با استفاده از آن به بهره گیری مناسب از فرصت های سرمایه گذاری و تخصیص بهتر منابع کمک کرد،پیش بینی درماندگی مالی یا ورشکستگی است.به این ترتیب که اولا،با ارائه هشدارهای لازم می توان شرکتها را نسبت به وقوع درماندگی مالی هوشیار کرد تا آنها با توجه به این هشدارها دست به اقدام های مقتضی بزنند و دوم اینکه،سرمایه گذاران و اعتباردهندگان فرصت های مطلوب سرمایه گذاری را از فرصت های نامطلوب تشخیص دهند و منابعشان را در فرصت های مناسب سرمایه گذاری کنند.ارزش استفاده از نسبت های مالی در ماجرای ورشکستگی شرکت ها مشخص شده است.در مطالعه حاضر به بررسی این موضوع پرداخته می شود که آیا EPS و نوسان پذیری آن می تواند مشکلات مالی موجود در شرکت ها را برای عموم آشکار سازد،به عبارت دیگر روند سود هر سهم در شرکتها می تواند شرکت های سالم را از شرکت های دارای مشکلات مالی متمایز سازد.تحقیقات زیادی در زمینه ورشکستگی و پیش بینی آن انجام شده است در عمده تحقیقات صورت گرفته قبلی سعی بر آن شده که با استفاده از نسبت های مالی مدلی ساخته شود تا بر اساس آن مدل بتوان وضعیت مالی شرکت را مشخص نمود.قدیمی ترین مدل جهت شناسایی ورشکستگی مدل نمره Z آلتمن می باشد.در مطالعه حاضر سعی بر آن شده تا تاریخچه پیش بینی ورشکستگی در ایران و دنیا به تصویر کشیده شود برای این منظور به تفصیر کلیه مدل های پیش بینی ورشکستگی و مقایسه آنها با هم شده است.در نهایت با استفاده از داده های شرکت های پذیرفته شده در بورس ایران در محدوده زمانی 79 الی 87  به بررسی این موضوع پرداخته می شود که آیا EPS شرکتها و نوسان پذیری آن دارای بار اطلاعات اضافی جهت شناسایی سلامت مالی شرکت ها می باشد یا نه؟

   هدف پژوهش:

 

1)برای تجزیه و تحلیل اهمیت سلامت مالی یک شرکت در زمان تصمیم گیری.

 

2)برای تعیین و بررسی سایر عواملی که شاید برای تشخیص ورشکستگی یک شرکت مورد استفاده قرار گیرد.

 

3)برای تجزیه و تحلیل فعالیتهایی که ممکن است که مدیریت شرکتی که از لحاظ مالی ضعیف است انجام دهد تا مشکلات مالی شرکت را پنهان کند.

 

4)برای توضیح تاثیرات ورشکستگی بر همه سهامداران.

 

5)برای نشان دادن اینکه چگونه محرکات جاری در محیط اقتصادی در ورشکستگی شرکتها نقش دارند.

 

پیشینه پژوهش:

 

روش کار و تحقیق:

 

روش تحقیق در پژوهش حاضر به صورت میدانی از نوع تحقیقات پس رویدادی  خواهد بود.برای انجام بررسی میدانی معیارهای سلامت مالی شرکت از طریق منابع و همچنین مدلهای پیش بینی ورشکستگی ارائه شده Altman  وLogistic و DEA بدست آمده و ارتباط آن را با نوسانات EPS بررسی می گردد.صورت های مالی حسابرسی شده از طریق بورس اوراق بهادار تهران بدست می آید و معیار های سلامتی مالی و همچنین EPS شرکت ها با استفاده از این صورتهای مالی محاسبه می گردد.سپس فرضیات فرعی تحقیق با استفاده از داده های گرد آوری شده آزمون می گردند.روش آزمون فرضیات فرعی تحقیق همبستگی می باشد. سپس بر اساس نسبت های مالی سال 87 شرکت های سالم و 1 سال قبل از ورشکستگی شرکت های مشمول ماده 141 قانون تجارت اقدام به ساخت مدل لجستیک میشود،پس از ساخت مدل لجستیک متغیرهای مستقل بکار رفته در مدل و ضریب اهمیت آنها در مدل مشخص و با ضرایب همبستگی بدست آمده در آزمون فرضیات فرعی مقایسه می گردد و در نهایت نسبت به فرضیه اصلی پژوهش تصمیم گیری می گردد.

 

مسئله‌ تحقیق‌:

 

با تجزیه و تحلیل صورتهای مالی امکان گرد آوری اطلاعات زیادی راجب مسائل مالی شرکت ها وجود ندارد. نسبتهایی که بازار برای ارزیابی قدرت  پرداخت و نقدینگی شرکتها مورد استفاده قرار می دهد در معرض دستکاری مدیریت(Manipulation) قرار دارد.شرکت هایی که تمامی عایدات خود را انباشته میکنند،این فعالیت ممکن است که به بالا رفتن قیمتهای سهام آنها منجر گردد،بازار نیز معتقد است که به دلیل سودهای انباشته شده عایدات آتی شرکت رشد خواهد کرد.تجدید ساختار می تواند شامل این باشد که یک شرکت اقدام به معرفی خطوط تولید جدید بنماید که ممکن است به فعالیتهای جاری مرتبط یا غیر مرتبط باشد.تصمیمات سرمایه  در گردش میتواند تحت نام تجدید ساختار تغییر یابد.همه اینها میتواند به این امر منجر گردد که بازار عقیده داشته باشد که یک شرکت تا زمانی که دوره افت خود را آغاز نکرده عایدات مطلوبتری را در آینده کسب خواهد کرد.شناسایی به موقع نابسامانی مالی از جانب سرمایه گذاران بالقوه از اهمیت وافری برخوردار است،در این خصوص به ابزاری نیاز است که شرکتها را از بعد وضعیت مالی تفکیک نماید و مانع از سرمایه گذاری در پروژه های ناکارآمد توسط سرمایه گذاران گردد، در مطالعه حاضر به بررسی این موضوع پرداخته می شود که آیا با مشاهده روند رو به رشد EPS یک شرکت می توان سلامتی مالی آن را اثبات نمود و یا به عبارت دیگر با مشاهده نوسانات زیاد در EPS یک شرکت در طول زمان دلیلی برای ناتوانایی های مالی آن می باشد.متغیر های مورد بررسی در تحقیق حاضر شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

 

3 – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :

 

از تحقیق حاضر انتظار می رود که دارای منافعی برای سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی،کسانی که آگاهی کمتری را نسبت به سایر نیروهای بازار دارند،داشته باشد.بنابر این سرمایه گذارانی که اطلاعات داخلی را در دسترس ندارند باید از اطلاعات مربوط به عایدات با احتیاط در ترکیب با سایر عوامل کیفی در تصمیمات سرمایه گذاری خود استفاده کنند.امکان دسترسی به اطلاعات تخصصی از جانب سرمایه گذاران حقیقی وجود ندارد و دسترسی به اطلاعات تهیه شده از جانب کارشناسان مالی ممکن است که برای آنهاپر هزینه باشد.بنابر این یک گروه میتواند برای رد یابی روند رشد عایدات و کاربرد های مربوط به آن آموزش داده شود.فهم چارچوب بخش صنعت ایران ممکن است که به آنها کمک کند مواردی را که احتمال ورشکستگی شرکت می رود و می تواند از طریق تغییرات قیمت سهام و ارتباط آن با EPS مشاهده شود،بدست آید.

 

سرمایه گذاران حقوقی و سایرین در چگونگی انتخاب پرتفولیویی هایی که دارای بیشترین بازده است و در عین حال موجب کمینه شدن خسارت بر ثروتشان می شود روشنفکر هستند.بنابر این تحقیق حاضر قابلیت فهم رابطه بین عوامل بازار ،قیمت سهام و رشد عایدات را افزایش می دهد.

 

4- مرور ادبیات و سوابق مربوطه :

 

4-2)کاربرد مدل‌ آلتمن‌ در تعیین‌ وضعیت‌ ورشکستگی‌ شرکتها:

 

‌دراین‌ پژوهش، مدل‌ آلتمن‌(Z’-SCORE) در دو گروه‌ از شرکتهای‌ ورشکسته‌ و غیرورشکسته‌ موردبررسی‌ قرار گرفته‌ تا میزان‌ خطای‌ نوع‌ اول‌ و دوم‌ آن‌ مشخص‌ شود.
‌ ‌گروه‌ ورشکسته‌ که‌ شامل‌ 16 شرکت‌ است، نتایج‌ پیش‌بینی‌های‌ مدل‌ آلتمن، در مورد 12 شرکت‌ صحیح‌ و 3 شرکت‌ که‌ طبق‌ پیش‌بینی‌ مدل‌ باید طی‌ دوره‌ مطالعه‌ از بورس‌ خارج‌ می‌شدند، از بورس‌ خارج‌ نشده‌ و همچنان‌ خرید و فروش‌ سهام‌ آنها در بورس‌ ادامه‌ دارد. با این‌ نتیجه‌گیری، مدل‌ آلتمن‌ با 81 درصد اطمینان‌ وضعیت‌ ورشکستگی‌ شرکتها را قبل‌ از ورشکستگی‌ درست‌ پیش‌بینی‌ کرده‌ است. درضمن‌ خطای‌ نوع‌ دوم‌ درمورد شرکتهای‌ ورشکسته، حدود 19 درصد بوده‌ است‌ که‌ نشان‌دهنده‌ این‌ است‌ که‌ مدل‌ در 19 درصد موارد، شرکتهایی‌ را که‌ ورشکسته‌ نیستند ورشکسته‌ پیش‌بینی‌ کرده‌ است. در این‌ رابطه، آلتمن‌ در آزمون‌ مدل‌ خود روی‌ شرکتهای‌ ورشکسته‌ آمریکا، به‌ این‌ نتیجه‌ می‌رسد که‌ مدل‌ در حدود 90 درصد موارد توانسته‌ شرکتهای‌ ورشکسته‌ را قبل‌ از ورشکستگی‌ درست‌ پیش‌بینی‌ کند و خطای‌ نوع‌ دوم‌ او در این‌ تحقیق‌ حدود 10 درصد بوده‌ است.

 

‌درگروه‌ شرکتهای‌ غیرورشکسته‌ که‌ شامل‌ 25 شرکت‌ است، پیش‌بینی‌ مدل‌ در 23 مورد صحیح‌ بوده‌ و تنها در 2 مورد که‌ مدل‌ پیش‌بینی‌ می‌کرد، آنها از بورس‌ خارج‌ نخواهندشد، از تابلوی‌ بورس‌ خارج‌ شده‌اند. با این‌ نتیجه‌گیری، مدل‌ آلتمن‌ با 92 درصد اطمینان، وضعیت‌ عدم‌ ورشکستگی‌ شرکتها را طی‌ دوره‌ مورد مطالعه، درست‌ پیش‌بینی‌ کرده‌ است. همچنین‌ خطای‌ نوع‌ اول‌ درمورد این‌ شرکتها حدود 8 درصد بوده‌ که‌ نشان‌دهنده‌ این‌ است‌ که‌ مدل‌ در 8 درصد موارد، شرکتهایی‌ را که‌ فعال‌ نیستند را غیرورشکسته‌ پیش‌بینی‌ نموده‌ است. در این‌ رابطه، آلتمن‌ در آزمونی‌ دیگر، مدل‌ را روی‌ شرکتهای‌ فعال‌ در ایالات‌ متحده‌ آمریکا موردآزمون‌ قرار داد و به‌ این‌ نتیجه‌ رسید که‌ مدل‌ در 97 درصد موارد توانسته‌ است، شرکتهای‌ غیرورشکسته‌ را صحیح‌ پیش‌بینی‌ کند. در ضمن‌ خطای‌ نوع‌ اول‌ در این‌ تحقیق‌ حدود 3 درصد بوده‌ است )مهدی رسول زاده).

 

4-3)در سال 2006 آقای مک کلار تحقیقی پیرامون رابطه بین EPS و قیمت های سهام انجام داده است و به این نتیجه رسید که عایدات شرکت ها جهت اندازه گیری ارزشیابی مناسب از قیمت سهام یک نقش مهم را برای سرمایه گذاران بازی می کند.

 

4-4)جونز در سال 1943 می گوید که قیمت های سهام بوسیله چگونگی انتظارات بازار از روند رشد عایدات و خطراتی که منتسب به سهام است تعین شده است.از این رو اطلاعات تعین کننده اصلی قیمتهای سهام است و بنابراین آن اساس فرضیات بازار کارا است .FAMA در سال 1969 سه شکل از کارائی بازار را مشخص نموده است،شکل ضعیف،شکل نیمه قوی  و شکل قوی بازار کارا.بنابر این یک بازار زمانی قوی است که قیمت های سهام همه اطلاعات موجود و قابل درک را منعکس نماید.اگر کارایی بازار به شکل قوی نباشد،آنوقت برخی سرمایه گذاران به نسبت دیگران آگاهی کمتری دارند.از این رو سرمایه گذارانی که آگاهی کمتری دارند نمی توانند از نوسانات عایدات و قیمت سهام برای تشخیص سلامت مالی یک شرکت و انجام تصمیمات اقتصادی استفاده نمایند.

 

5- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی‌‌‌‌‌ ، اهداف ویژه و کاربردی) :

 

هدف کلی‌:

 

• برای تعیین اینکه آیا تغییر در رشد عایدات هر سهم و اخبار و بیانیه هایی که می تواند به صورت مطمئن  مورد استفاده قرار گیرد 

  خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

    برای تشخیص سلامت مالی یک شرکت استفاده می شود .

اهداف جزئی:( ویژه ):

 

1)برای تجزیه و تحلیل اهمیت سلامت مالی یک شرکت در زمان تصمیم گیری.

 

2)برای تعیین و بررسی سایر عواملی که شاید برای تشخیص ورشکستگی یک شرکت مورد استفاده قرار گیرد.

 

3)برای تجزیه و تحلیل فعالیتهایی که ممکن است که مدیریت شرکتی که از لحاظ مالی ضعیف است انجام دهد تا مشکلات مالی شرکت را پنهان کند.

 

4)برای توضیح تاثیرات ورشکستگی بر همه سهامداران.

 

5)برای نشان دادن اینکه چگونه محرکات جاری در محیط اقتصادی در ورشکستگی شرکتها نقش دارند

 

7 – در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنایع و یا گروه ذینفعان‌‌) ذکر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی) :

 

تحقیق حاضر میتواند مورد استفاده بسیاری از سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان جهت سهولت در انجام تصمیم نسبت به وضعیت مالی و همچنین تداوم فعالیت شرکت قرار گیرد.

 

2- فهرست واژگان کلیدی:

 

EPS :

 

FASB شماره 128: هدف از محاسبه سود هر سهم اندازه گیری عملکرد یک بنگاه تجاری در طول دوره گزارشگری است.اصولا EPS از طریق تقسیم درآمد موجود برای سهامداران عادی به میانگین موزون سهام عادی در دست سهامداران تعریف می شود.

 

ورشکستگی(bankruptcy):حالتی است که شرکت قادر به ایفای تعهدات خود ،به دلیل نبود نقدینگی نخواهد بود.به عبارت دیگر در این حالت نسبت های نقدینگی در مقایسه با نسبت های مشابه در صنعت و همچنین نسبت های سنوات گذشته خود شرکت بسیار پایین است.

 

دلایل ورشکستگی:

 

1)بی کفایتی مدیریت.

 

2)توسعه سریع.

 

3)مازاد بدهی بر داراییها.

 

ورشکستگی، اقدامی‌ قانونی‌ که‌ به‌ موجب‌ آن‌ به‌طورکلی‌ یک‌ بدهکار عاجز از پرداخت‌ بدهی‌ خود به‌ سود طلبکاران‌ ضبط‌می‌شود(منوچهرفرهنگ،1374)
‌ ‌ورشکستگی‌ هنگامی‌ رخ‌ می‌دهد که‌ بدهیهای‌ یک‌ شرکت‌ از ارزش‌ دارائیهای‌ موجود در شرکت‌ تجاوز کند (GITMAN,1996).
‌ ‌ازنظر حقوقی، ورشکستگی‌ عبارت‌ است‌ از این‌ که‌ بدهکار از کل‌ دارایی‌ خود به‌ نفع‌ طلبکار صرف‌نظر کند. ولی‌ هرگاه‌ از ورشکستگی‌ برائت‌ حاصل‌ کند. می‌تواند مجدداً‌ کار خود را آغاز کند (قائم‌مقام‌ فراهانی، 1368(.

 

‌ ‌در بورس‌ اوراق‌ بهادار تهران، ملاک‌ ورشکستگی‌ و خروج‌ شرکتها از بورس، ماده‌ 141 قانون‌ تجارت‌ اصلاحی‌ است. در این‌ ماده‌ آمده‌ است: اگر بر اثر زیانهای‌ وارده، حداقل‌ نصف‌ سرمایه‌ شرکت‌ از میان‌ برود، هیات‌ مدیره‌ مکلف‌ است‌ بلافاصله‌ مجمع‌ عمومی‌ فوق‌العاده‌ صاحبان‌ سهام‌ را دعوت‌ کند تا موضوع‌ انحلال‌ یا بقاء شرکت، مورد شور و رای‌ واقع‌ شود. هرگاه‌ مجمع‌ مزبور رای‌ به‌ انحلال‌ شرکت‌ ندهد، باید درهمان‌ جلسه‌ و با رعایت‌ مقررات‌ ماده‌ 6 این‌ قانون، سرمایه‌ شرکت‌ را به‌ مبلغ‌ سرمایه‌ موجود کاهش‌ دهد (منصور، 1377).

 

بورس اوراق بهادار تهران(TSE):بازاری است که در آن سهام شرکت های سهامی عام مورد داد و ستد قرار می گیرد.شرکت های پذیرفته شده در بورس موظفند هر ساله گزارش جامعی از درآمد ها،مخارج،داراییها،بدهی ها را در قالب صورتهای مالی که توسط حسابرسان معتمد بورس مورد رسیدگی قرار گرفته است ارائه دهند.

 

سلامت مالی(Financial health ): زمانی است که از دیدگاه سهامداران و کارشناسان مالی شرکتی دارای عرصه ای مطلوب جهت سرمایه گذاری باشد.سلامتی مالی یک شرکت زمانی برای کارشناسان مالی اثبات خواهد شد که نسبت های حسابداری و مالی شرکت در مقایسه با سایر نسبتهای موجود در صنعت مطلوبتر باشد،لذا معیارهایی برای سلامت مالی شرکت ها تعین خواهد شد که این معیارها از طریق مدلهای ورشکستگی آلتمن ،لوجستیک و DEA بدست خواهد آمد که همانا نسبت های مالی و حسابداری می باشند.

 

Manipulation(دستکاری حسابها توسط مدیریت) : حالتی است که مدیریت یک شرکت جهت نشان دادن وضعیتی مطلوب یا پنهان کردن وضع نا بسامان مالی شرکت اقدام به دستکاری حسابها نموده و باعث میشود نسبتهای مالی و سایر شاخصهای اقتصادی غیر واقعی نشان داده شود.

 

5 – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:

 

 

 

8-  سؤالات تحقیق:

 

1)بین نسبت سود انباشته به جمع داراییها و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

2)بین نسبت سرمایه در گردش به جمع داراییها و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

3)بین نسبت EBTA و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

4)بین نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری بدهی ها و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

5)بین نسبت فروش به جمع داراییها و نوسانات EPS ارتباط معنی داری و جود دارد.

 

6)بین نسبت CFTA و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

7)بین نسبت NITA و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد.

 

8)بین نسبت CATA و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد.

 

9)بین نسبت EBIE  و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد.

 

10)بین نسبت MVCE و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد.

 

11)بین نسبت TDTA و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد.

 

12) بین نسبت CLTA و نوسانات  EPS رابطه معنی داری و جود دارد..

 

13)بین اهرم مالی شرکت و نوسانات EPS رابطه معنی داری وجود دارد.

 

 

 

40-Fundamental Analysis

 

41-Technical Analysis

رفع نا آگاهی از آینده از اصلی ترین دغدغه های خاطر انسان در طول تاریخ بوده است . آدمی همیشه به دنبال آن بوده که از آینده خود آگاه شده و آن را به نحوی که خود می خواهد سازمان دهد.  در ابتدا چون توان پیش بینی صحیح و قابل اطمینان فراهم نبود، انسان متوسل به نیروهای فراطبیعی شد و آنگاه که توانایی عقلایی بیشتری پیدا کرد، درصدد استفاده از این توانایی برآمد و چون علم امکاناتی برای پیش بینی های او فراهم آورد، از این دستاورد بهره جست.(قدیری مقدم، 1388)

 

تصمیمات مربوط به آینده، همواره با ابهام و عدم اطمینان روبروست و کسانی در رقابت پیروز می شوند که بتوانند آینده را پیش بینی و حداقل اطلاعاتی در خصوص آن داشته باشند و بر اساس آن اقدام به تصمیم گیری نمایند. با گسترش علم، امکان پیش بینی مطلوب آینده فراهم شده است. یکی از راه های کمک به سرمایه گذاران، ارائه­ی الگوهای پیش بینی وضعیت بازار است. هرچه پیش بینی به واقعیت نزدیک تر باشد، مبنای تصمیمات صحیح تری قرار خواهد گرفت.

 

پیش بینی آینده در عرصه پویای اقتصاد و بازار سرمایه یکی از مهمترین مسائل مورد بحث درعلوم مالی بوده است. معمولاً به منظور پیش بینی وقایعی که در آینده اتفاق می افتد به اطلاعات به دست آمده از رویدادهای تاریخی اتکا می شود .­به این ترتیب که داده های گذشته تجزیه و تحلیل می گردد تا از آن الگویی قابل تعمیم به آینده حاصل گردد، دراغلب روشهای پیش بینی فرض بر این است که روابط بین متغیرها در آینده نیز ادامه خواهد داشت.(فلاح شمس، 1388)

 

 

1-2: بیان مساله

 

سرمایه گذاران حق دارند نسبت به آینده­ی سرمایه گذاری خود نگران و حساس باشند، به این ترتیب به دنبال این هستند تا اطلاعاتی در مورد آینده بدست آورند. پیش بینی به سرمایه گذاران و تخصیص دهندگان منابع در تصمیم گیری صحیح کمک می کند و ریسک سرمایه گذاری را تا حد امکان کاهش می دهد. بیور می گوید”:پیش بینی ها را می توان بدون اخذ تصمیم انجام داد ولی کوچکترین تصیم گیری را نمی توان بدون پیش بینی انجام داد”.

 

یکی از مفروضات مهمی که در بازارهای مالی وجود دارد، فرضیه بازار کارا است. بر اساس این فرضیه قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آنها نزدیک است، یعنی قیمت تعیین شده دربازار شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار است.(جهانخانی،1376) از جمله مواردی که فرضیه بازار کارا را ضعیف­تر می­کند، قابلیت پیش بینی در این بازارها است. (نمازی،1386) آنچه سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی را برای سرمایه­گذاری در سهام شرکت­ها نگران می­کند، نوسانات شدید قیمت های سهام می­باشد.

 

بیشتر مطالعاتی که در گذشته در مورد پیش بینی قیمت  انجام شده، از مدل سازی خطی و غیر خطی برای پیش بینی استفاده کرده و به مقایسه و بررسی دقت این روش ها پرداختند. در این تحقیق قصد داریم با استفاده از ترکیب مدل های غیرخطی(تبدیل موجک، شبکه های عصبی و الگوریتم ژنتیک) و مدل­­های خطی به مدل سازی پیش بینی قیمت سهام بپردازیم.

 

 

 

1-3: ضرورت و اهمیت تحقیق

 

سرمایه گذاری و انباشت سرمایه در تحول اقتصادی کشور نقش بسزایی داشته است. اهمیت این عامل و نقش موثر آن را می توان به وضوح در سیستم کشورهایی با نظام سرمایه داری مشاهده کرد. بدون شک بورس یکی از مناسب ترین جایگاهها جهت جذب سرمایه های کوچک و استفاده از آنها جهت رشد یک شرکت، در سطح کلان و نیز رشد شخصی فرد سرمایه گذار است. از آنجایی که هدف و تعریف سرمایه­گذاری، به تعویق انداختن مصرف جهت مصرف بیشتر در آینده است، افراد با سرمایه گذاری انتظار دستیابی به سود مورد انتظار خود را دارند. بنابراین مهمترین امر در این زمینه، خرید یک سهم به قیمت پایین و فروش آن به قیمت بالاتر است که این موضوع به معنی پیش بینی قیمت سهام است.

 

از دوران گشایش بازارهای اوراق بهادار همواره این فکر وجود داشته است که به کمک روشی، قیمت سهام را پیش بینی کنند و در این راه سخت افزارها و نرم افزارها، تحلیل های متفاوت مالی و مانند اینها ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفت.(حق پرست،1386)

 

1-4: اهداف تحقیق

 

هدف اصلی تحقیق، ارائه مدلی برای پیش بینی قیمت سهام با بکارگیری شبکه عصبی درک چندلایه و تکنیک استخراج قانون از شبکه های عصبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک  و ترکیب مدلهای مزبور با مدل خطی ARIMA در شرکت های عضو بورس و اوراق بهادار تهران است. علاوه بر هدف اصلی تحقیق، اهداف فرعی دیگری نیز مورد نظر هستند که در سطح پایین تری از هدف اصلی قرار می گیرند. این اهداف عبارتند از:

 

-کمک به سرمایه گذاران جهت اتخاذ تصمیم های صحیح و مطلوب

 

-کمک به مدیران برای انجام وظیفه­ی حداکثر سازی ثروت سهامدارن

 

-تعیین مدل بهینه از میان مدل های فوق برای پیش بینی قیمت سهام

 

1-5: سؤالات و فرضیه های تحقیق

 

پس از بررسی مسئله­ و اهداف تحقیق و مطالعات مقدماتی درباره پاسخ های احتمالی، سؤالات تحقیق به شرح زیر قابل طرح است:

 

• آیا سری زمانی خطی ARIMA مدل مناسبی برای پیش بینی قیمت سهام است؟

 

• آیا شبکه عصبی درک چند لایه(MLP) در پیش بینی قیمت سهام بر مدل خطی ARIMA برتری دارد؟

 

• آیا تکنیک استخراج قانون(ExtractionRule ) از شبکه های عصبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک نتیجه قابل قبولی برای پیش بینی 

  خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

    قیمت سهام بدست می دهد؟

 

• آیا تکنیک استخراج قانون(ExtractionRule ) از شبکه های عصبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک در پیش بینی قیمت سهام بر شبکه عصبی درک چند لایه(MLP) برتری دارد؟

 

• آیا ترکیب مدل ARIMA با شبکه عصبی برای پیش بینی قیمت سهام با استفاده از تبدیل موجک نتیجه قابل قبولی برای پیش بینی قیمت سهام بدست می دهد؟

 

• آیا مدل ترکیبی تبدیل موجک، شبکه عصبی و الگوریتم ژنتیک فازی در پیش­بینی شاخص قیمت نسبت به بقیه مدل­های ارائه شده از دقت بالاتری برخوردار است؟

بنابراین فرضیات اصلی تحقیق به صورت زیر خواهد بود:

 

فرضیه1) مدل خطی ARIMA مدل مناسبی برای پیش بینی قیمت سهام بدست می دهد.

 

فرضیه2) شبکه عصبی درک چند لایه(MLP) در پیش بینی قیمت سهام از مدل خطی ARIMA عملکرد بهتری را نشان می دهد.

 

فرضیه3) تکنیک استخراج قانون(ExtractionRule ) از شبکه های عصبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک                               نتیجه قابل قبولی برای پیش بینی قیمت سهام بدست می دهد.

 

فرضیه4) مدل ترکیبی ARIMA، شبکه عصبی درک چند لایه و تبدیل موجک نتیجه قابل قبولی برای پیش بینی قیمت سهام بدست می دهد.

 

فرضیه5) مدل ترکیبی تبدیل موجک، شبکه عصبی درک چند لایه و الگوریتم ژنتیک فازی در مقایسه با سایر مدل­ها ارائه شده از دقت بالاتری برخوردار است.

 

 

 

1-6: روش انجام تحقیق

 

هدف اصلی تحقیق حاضر، پیش بینی قیمت سهام با استفاده از مدل سری زمانی خطی ARIMA و شبکه عصبی و همچنین ترکیب شبکه­ی عصبی درک چندلایه یا تکنیک استخراج قانون از شبکه های عصبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک  و استفاده از تبدیل موجک برای ترکیب مدل خطی ARIMA و شبکه عصبی و همچنین استخراج قانون از مدل ترکیبی تبدیل موجک عصبی و تعیین مدل بهینه با مقایسه نتایج حاصل از روش­های پیش­بینی مورد استفاده است. تبدیل موجک، شبکه های عصبی و الگوریتم ژنتیک از جدیدترین و پیشرفته ترین روش های مدلسازی و پیش بینی است که چندی است از این روش ها برای پیش بینی فاکتورهای حسابداری و مالی نیز استفاده می شود. در این پژوهش ابتدا پیش بینی شاخص قیمت با استفاده از مدل سری زمانی ARIMA صورت گرفت، سپس این پیش­بینی با استفاده از شبکه­ عصبی مصنوعی تکرار شد، در مرحله سوم برای بدست آوردن الگوی شبکه عصبی از الگوریتم ژنتیک فازی استفاده شد، سپس با استفاده از تبدیل موجک سری زمانی تا سه مرحله شکافته شد، با در نظر گرفتن این نکته که مدل­های خطی در سری­های هموار نتایج بهتری دارند؛ سری همار شده با استفاده از مدل خطی ARIMA پیش­بینی شد و سری تابع جزئیات با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی در انتهای این مرحله با استفاده از معکوس تبدیل موجک پیش­بینی­های صورت گرفته با هم ترکیب شده و پیش­بینی سری اصلی حصل گردید و در نهایت در الگوریتم استخراج قانون از شبکه­های عصبی(الگوریتم ژنتیک فازی) به جای شبکه عصبی از مدل ترکیبی تبدیل موجک و شبکه عصبی استفاده گردید. در ادامه روش­های مورد استفاده برای پیش بینی به تفکیک توضیح داده می شود.

 

 

 

1-6-1: مدل ARIMA

 

یک سری زمانی، دنباله ای از مشاهدات منظم شده بر حسب زمان از یک متغیر می باشد. در تجزیه و تحلیل سریهای زمانی تنها از داده­های تاریخی متغیری که پیش­بینی می شود، استفاده می کنند تا مدلی برای تخمین مقادیر آینده توسعه دهند. پیش بینی بارزترین مورد استفاده از سری زمانی می­باشد، اینکار در صنعت و اقتصاد از اهمیت بالایی برخوردار است. از روش­های پیش بینی سری زمانی که در پش­بینی کاربرد بسیاری دارد مدل ARIMA می­باشد، ولی همانند سایر مدل­های پیش بینی این مدل نیز دارای محدودیت­هایی می باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می­شود:

 

در حال حاضر در مدل ARIMA روش مناسبی وجود ندارد که به محض اینکه مشاهده جدید در دسترس قرار گرفت تخمین­های پارامترهای مدل را اصلاح یا به روز نماید، و تحلیل گر ناگزیر است بطور کامل مدل را از نو برازش نماید. و همچنین پژوهشگر باید فرض نماید که تکامل آینده سری زمانی با گذشته یکسان خواهد بود، یعنی شکل مدل با زمان تغییر نخواهد کرد. عدم امتیاز نهایی مدل­های ARIMA سرمایه­گذاری مورد نیاز در زمان و سایر منابع برای ساختن یک مدل رضایت بخش است. ولی این مدل­ها بخصوص برای سری­های زمانی که در آنها فاصله نمونه گیری خیلی کوچکند، بدلیل اینکه تاریخ نسبتا طولانی یی را به آسانی می­توان تهیه کرد، به نحو شایسته­ای مناسبند.(فاطمی،1375)

 

 

 

1-6-2: شبکه عصبی مصنوعی

 

1-6-2-1: شبکه­ی عصبی درک چند لایه (MLP)

 

پرکاربردترین معماری شبکه های عصبی، شبکه های چند لایه پیش خور هستند که معمولا” شبکه های درک چند لایه و به طور اختصار MLPگویند. این نوع شبکه ها دارای مشخصات زیر هستند:

 

١. پردازنده های شبکه به چند لایه مختلف تقسیم می شوند.

 

٢. حداقل تعداد لایه ها در این شبکه ها، ٢ است.

 

٣. پردازنده های هر لایه فقط مجاز به دریافت سیگنال از پردازنده های لایه قبل خود هستند و سیگنال خروجی این پردازنده نیز به پردازنده های بعدی اعمال می شود.

 

۴. در این شبکه ها به لایه اول، ورودی، به لایه آخر، خروجی و به لایه های میانی ، لایه های پنهان می گویند. ورودی های شبکه پارامتر های مؤثر در تعیین خروجیها هستند. بنابراین تعداد گره های لایه ورودی و خروجی در حقیقت از همان آغاز استفاده از شبکه معلوم است. تعداد گره های لایه­ی پنهان و همچنین تعداد لایه های پنهان از طریق سعی و خطا بدست می آید. در حقیقت تعداد مناسب گره ها و لایه های پنهان، وقتی به دست می آید که شبکه بهترین جواب را ارائه دهد.(منافی،1385)

 

علت اصلی موفقیت این شبکه را بایستی در نوع الگوریتم یادگیری این شبکه جستجو کرد. الگوریتم مورد استفاده در آن ، الگوریتم پس انتشار خطا می باشد. این الگوریتم همواره به دنبال حداقل سازی مربعات خطا می باشد . این دقیقا شبیه تخمین ضرایب رگرسیون از روش OLS در آمار و اقتصاد سنجی می باشد . بنابراین هر شبکه عصبی از یک تابع  خطایی همانند رابطه زیر پیروی می کند .

 

تابع خطا در شبکه MLP :

 

(1-1)

 

در این رابطه  e بیانگر مقدار خطای مشاهده شده می باشد .

 

هنگام طراحی یک شبکه باید پارامترهای ساختار شبکه، نوع الگوریتم آموزش، نرخ یادگیری، تعداد لایه های شبکه و تعداد نرون ها در هر لایه، و تعداد تکرارها برای هر الگو در خلال آموزش را مد نظر داشت.(اعظمی،1388)

پیش بینی آینده در عرصه پویای اقتصاد و بازار سرمایه یکی از مهم ترین مسایل مورد بحث در میان پژوهشگران اقتصادی وعلوم مالی بوده است . روشهای کلاسیک مانند رگرسیون گرچه توفیقات نسبی در این زمینه ها داشته اند ، اما نتایج آن نتواسته است پژوهشگران این عرصه را راضی نماید . غیر خطی بودن داده های اقتصادی ومالی، از مـدتها پـیش مـشاهده شـده ومحققان محـدودیـتهای مربـوط بـه تـکنیکـهایی را که فرض می کنند یک ارتباط خطی بین این داده ها وجود دارد را درک کرده وشناخته اند. اما استفاده از این تکنیکها به خاطر ساده بودن تفسیر ضرایب برآوردی وهمچنین راحت بودن پیاده سازی آنها ، مورد توجه قرار گرفته است . بنابراین تلاش برای دستیابی به مدلهای دقیق تر و بهتر همچنان ادامه دارد . ویژگی مسایل اقتصادی وتجاری این است که به شدت تحت تاثیر مسایل اجتماعی ، سیاسی وفرهنگی است که بسیاری از پارامترهای آنها ناشناخته بوده  و با روشهای کمی به سختی قابل اندازه گیری هستند. پیدایش تکنولوژی شبکه های عصبی که توان منحصر به فردی در تحلیل اطلاعات در دسترس، دارند باعث گردیده که متخصصان در تحلیل و پردازش داده ها وعوامل مرتبط به موضوعات اقتصادی، بازرگانی، مالی و… به سمت آن گرایش پیدا کنند. استفاده از روشهای غیر خطی در زمینه های مالی تلاش دیگری در جهت بهبود پیش بینی متغیرهای مطلوب است . استفاده از هوش مصنوعی وشبکه های عصبی در پیش بینی متغیرهای مالی ، یکی از این تکنیکها میباشد .

معمولاً به منظور پیش بینی وقایعی که در آینده اتفاق می افتد به اطلاعات به دست آمده از رویدادهای تاریخی اتکا می شود . به این ترتیب که داده های گذشته تجزیه وتحلیل می گردد تا از آن الگویی قابل تعمیم به آینده حاصل گردد .این فرآیند که در اغلب روشهای پیش بینی مورد استفاده قرار می گیرد ، مبتنی بر این فرض است که روابط بین متغیرها در آینده نیز ادامه خواهد داشت .

 

روشهای پیش بینی می تواند کاملا ساده یا پیچیده، کوتاه مدت یا بلند مدت ، کمی یا کیفی باشد . اما علیرغم تنوع در روشهای موجود ، می توان آنها را به دو گروه اصلی : روشهای کیفی و روشهای کمی، طبقه بندی نمود.

 

در روشهای کیفی ،پیش بینی مبتنی بر قضاوت ذهنی وتجارب شخصی فرد پیش بینی کننده است . در حالیکه در روشهای کمی ، با استفاده از تجزیه وتحلیل داده های گذشته ، ارزش متغیر مورد نظر پیش بینی می گردد . روشهای رگرسیون وسریهای زمانی نمونه هایی می باشند که در آنها از روشهای کمی به منظور پیش بینی استفاده می گردد. سری زمانی یک متغیر ، مشاهدات متوالی تاریخی مربوط به آن متغیر است و در تجزیه وتحلیل سری زمانی تلاش می شود با استفاده از مقادیر گذشته، مقدار آینده آن متغیر تعیین گردد.

 

جهت پیش بینی بازار از تکنیکهای مختلفی استفاده شده است که معمول ترین آنها روشهای رگرسیون ومدلهای «ARIMA» هستند.اما این مدلها در عمل جهت پیش بینی بعضی از سریها ناموفق بوده اند زیرا ساختار آنها خطی است و از این نظر محدودیت ذاتی دارند ( لین،علیخان وهوانگ 2002) در ایـن زمـینه مـدلـهای «ARCH/GARCH» نیز مورد اسـتفاده قـرار گرفـته اند( انگل 1982 وبولرس لو 1986). اما هنوز سریهای دیگری وجود دارند که نمی توان با استفاده از این روشها به پیش بینی قانع کننده ای در خصوص آنها دست یافت . تحقیقات اخیر در زمینه شبکه های عصبی نشان داده است که این شبکه ها ویژگیهای لازم جهت کاربردهای مرتبط از قبیل درون یابی یکنواخت وغیر خطی، توانایی فراگیری سریهای پیچیده غیر خطی وقابلیت وفق شدن با توزیع های مختلف آماری را دارند.

 

از میان روشهای هوشمند ، سیستم های عصبی کاربرد زیادی در مورد سریهای زمانی دارند. این سیستمها با دریافت اطلاعات مربوط به ورودیهای (سری زمانی اعداد) ارتباطات بین آنها را کشف کرده ومعادله مربوط را فرا می گیرند وآن را برای نتایج بعدی تعمیم می دهند. شبکه های عصبی مصنوعی شکل بسیار ساده ای از سیستم عصبی طبیعی هستند . همانطور که می دانیم شبکه عصبی انسان از سلولهایی به نام نرون تشکیل شده است که این نرونها اطلاعات دریافتی را ذخیره وپردازش کرده ارتباطات بین آنها را کشف می کنند. سیستم های عصبی مصنوعی نیز از یک سری نرونهای عصبی بسیار ساده استفاده می کنند. این شبکه ها بسته به نوع مدلی که انتخاب می شود از چند لایه تشکیل می شوند که نرونهای عصبی در این لایه ها وجود دارند  در حقیقت کار اصلی را این نرونها و ارتباطات بین آنها را انجام می دهند . یک شبکه عصبی دارای یک لایه ورودی ، یک لایه خروجی و یک یا چند لایه میانی می باشد . نحوه پردازش داده ها توسط شبکه برای ما قابل درک نیست وبه همین خاطر لایه های میانی را لایه های پنهان نیز می گویند.

 

تکنیک های مدلسازی به وسیله شبکه های عصبی نتایج موفقیت آمیزی در مسایل پیچیده ای مانند تقریب توابع پیچیده با هر دقتی ، تشخیص الگو و پیش فرایندهای خطی داشته اند . از طرف دیگر بازار بورس و روند قیمت های سهام وتغییرات شاخص ها و به طور کلی مسایل اقتصادی دارای یک سری روابط غیر خطی هستند وشبکه های عصبی نیز توانایی های زیادی برای حل معادلات غیر خطی دارند.

 

این تحقیق برآن است تا شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران را با توجه به سری زمانی آن در گذشته پیش بینی نماید . در تکنیک سری زمانی محققان سعی دارند از نحوه تسلسل شماره ها، فرایند ایجاد آنها را حدس بزنند، چنانچه اعداد سری مربوط از یک توزیع یکسان پیروی کنند یعنی در طول زمان مستقل از یکدیگر بوده واحتمال وقوع یکسان داشته باشند، هر استراتژی که انتخاب شود خوب است ولی اگر عددی احتمال وقوع بیشتری را نسبت به سایر اعداد داشته باشد استراتژی منتخب عدد مزبور را مدنظر قرار خواهد داد ( هندریکسون ، 1992) همچنین اگر احتمال وقوع عددی بستگی به تسلسل گذشته اعداد داشته باشد ، بالطبع استراتژی مناسب تری را می توان طراحی نمود. بنابراین سری زمانی ارقام، اطلاعاتی را پیرامون نتایج آتی فراهم ساخته وتصمیمات بعدی را تحت تاثیر قرار می دهد .

 

 

 

1-2- اهمیت موضوع

 

بورس آیینه تـمام نـمای وضـعیت اقتصادی یک کـشور است . بـورس اوراق بهادار از سویی مرکز جمع آوری پس اندازها و نقدینگی بخش خصوصی به منظور تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری بلند مدت و از سوی دیگر محل رسمی و مطمئنی است که دارندگان پس اندازهای راکد می توانند محل مناسب سرمایه گذاری را جستجو کرده و وجوه مازاد خود را برای سرمایه گذاری در شرکتها به کار اندازند و متناسب با ریسکی که محتمل می شوند بازده خود را کسب کنند .

 

معامله براساس شاخص های بازار سهام شهرت بی سابقه ای را در بازارهای مالی مهم دنیا کسب کرده است. افزایش تنوع ابزارهای مرتبط با شاخص مالی ، دامنه فرصتهای سرمایه گذاری جهانی را برای سرمایه گذاران گسترش داده است .

 

 

 

دو دلیل اصلی برای پیشرفت این ابزارها وجود دارد ( چن ، لیونگ ودایوک ، 2002) اول، آنها ابزارهای موثری را برای سرمایه گذاران به 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  منظور محافظت از ریسک های بالقوه بازار فراهم می آورند . دوم، فرصت های کسب سود جدیدی را برای کسانی که از موقعیت های زمانی و مکانی بازار استفاده می برند، ایجاد می کنند . بنابراین پیش بینی بازار سهام از اهمیت و کاربرد بسیار بالایی برخوردار است . از طرف دیگر روشهای پیش بینی کلاسیک در جایی که روابط بین پدیده ها غیر خطی و پیچیده می باشند از قابلیت بالایی برخوردار نمی باشد در حالیکه روشها ومدلهای مبتنی بر هوش مصنوعی قابلیت بسیار بالایی در زمینه یادگیری روابط وتعمیم دهی آنها به نتایج بعدی برخوردار می باشند.

 

 

 

1-3- بیان مسأله

 

درخصوص بازارهای سرمایه وقابلیت پیش بینی عناصر مرتبط با آنها ، از قبیل قیمت اوراق بهادار ، حجم معاملات، شاخص ها و…. فرضیه های مختلفی بیان شده است . مهمترین فرضیه ای که در این بازارها مطرح است فرضیه بازار کارا ونظریه گام تصادفی می باشد .این فرضیه بیان می کند که در یک بازار کارا نمی توان با استفاده از اطلاعات موجود ، قیمت آینده را پیش بینی کرد و به عبارت دیگر فرایند ایجاد قیمتها کاملا تصادفی می باشد . لذا این فرضیه هر نوع تلاشی را در جهت پیش بینی اعداد وارقام بازار رد می کند و بهترین پیش بینی قیمت بعدی را همان آخرین قیمت واقعی می داند . نظریه های مخالف این فرضیه نیز ارایه شده است این افراد که معتقدند قیمت اوراق بهادار را می توان پیش بینی کرد به دو گروه عمده بنیاد گرایان وچارتیستها تقسیم می شوند . بنیاد گرایان با استفاده از تجزیه وتحلیل بنیادی عوامل موثر بر ارزش ذاتی سهام سعی دارند تا قیمت ذاتی اوراق بهادار را تعیین کنند در حالیکه چارتیستها جهت تعیین قیمت بر اطلاعات گذشته و روند قیمتها متکی هستند . به عبارت دیگر آنها با استفاده از تجزیه وتحلیل روند داده ها در گذشته سعی می کنند پیش بینی خود را درخصوص قیمت اوراق بهادار حجم معاملات ، شاخصها و… انجام دهند .

 

در ادبیات مربوط به کارایی بازار سرمایه ، کارایی بازار با توجه به حساسیت قیمت ها به سطوح مختلف اطلاعات ، به سه سطح طبقه بندی شده است که عبارتند از، سطح ضعیف کارایی بازار که در آن قیمت های اوراق بهادار انعکاس کاملی از همه اطلاعات مربوط به گذشته می باشند، سطح نیمه قوی کارایی بازار که در آن قیمت های اوراق بهادار انعکاس کاملی از همه اطلاعات گذشته و حال (به جز اطلاعات محرمانه ) می باشند وسطح قوی کارایی بازار که در آن همه اطلاعات مربوط اعم از اطلاعات گذشته ،حال واطلاعات محرمانه در قیمت ها منعکس شده و در نتیجه فرایند ایجاد قیمت ها تصادفی بوده وپیش بینی قیمت امکان پذیر نمی باشد .

 

شاخص قیمت سهام نشان دهنده وضعیت کلی اقتصاد یک کشور است . افزایش این شاخص به معنی رونق و بهبودی در اوضاع واحوال اقتصادی وکاهش آن بیانگر بحران ورکود است، لذا پیش بینی این شاخص می تواند در تصمیم گیریهای سرمایه گذاران ، صاحبان صنایع وحتی تحلیل گران بازار سرمایه و اقتصاد مفید واقع شود .

 

1-4- اهداف تحقیق

 

این تحقیق از ابعاد علمی وکاربردی به دنبال تحقق اهداف ذیل است :

 

هدف علمی : بـررسی وتـجزیه وتـحلیل امـکان اسـتفاده از شبـکه های عصـبی در حـل مسـایل مـربوط به حوزه های مالی و بازار سهام و بیان قوت وضعف آنها.

 

هدف کاربردی : امکان پیش بینی شاخص پنجاه  شرکت برتر بورس تهران با استفاده از شبکه های عصبی . همچنین تحقیق حاضر می تواند مورد استفاده سرمایه گذاران اعم از بالفعل وبالقوه در بورس اوراق بهادار قرار گیرد .

 

1-5- سوال و فرضیه تحقیق

 

سوال اصلی تحقیق عبارت است از :

 

« آیا شـاخص پنجاه شـرکت بـرتر بـورس اوراق بـهادار تـهران را می توان با استفاده از شبکه های عصبی  پیش بینی نمود ؟»

 

در این تحقیق از مدل شبکه های عصبی برای پاسخگویی به این سوال استفاده خواهد شد.در این روش برای هر بار که پیش بینی انجام می شود ، یک خطای پیش بینی توسط شبکه عصبی محاسبه وارایه می گردد . برای تفسیر معقول بودن خطای پیش بینی لازم است که آن را با خطای پیش بینی حاصل از یک مدل دیگر مورد آزمون قرار داد . مدل هایی که به این منظور استفاده خواهد شد مدل ARIMA و مدل های رگرسیونی می باشد . لذا فرضیه اصلی تحقیق به صورت زیر تدوین می گردد:

 

1- در پیش بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران خطای پیش بینی حاصل از مدل شبکه های عصبی کمتر از خطای پیش بینی حاصل از مدل آریما است .

 

2- در پیش بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران خطای پیش بینی از مدل شبکه های عصبی کمتر از خطای پیش بینی حاصل مدلهای رگرسیونی است .

 

منظور از خطای پیش بینی در عبارت فوق ، ریشه دوم میانگین مربعات خطا است و برای آزمون فرضیه ، فرضیات آماری به شرح زیر تدوین گردیده است :

 

1-  خطای پیش بینی پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران حاصل از مدل شبکه های عصبی برابراست  با خطای پیش حاصل از مدل ARIMA است .

 

2- خطای پیش بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران حاصل از مدل شبکه های عصبی برابراست با خطای پیش بینی حاصل از مدلهای رگرسیونی است .

 

3-خطای پیش بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران حاصل از مدل شبکه های عصبی کوچکتر از خطای پیش بینی حاصل از مدلARIMA  است.

 

4-خطای پیـش بـینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران حاصل از مدل شبکه های عصبی کوچکتر از خطای پیش بینی حاصل از مدلهای رگرسیونی است .

 

1-6- قلمرو تحقیق

 

 قلمرو تحقیق از نظر مکانی محدود به سازمان بورس اوراق بهادار تهران واز نظر زمانی در برگیرنده دوره زمانی 08/04/1371 الی 09/03/1386 می باشد . از نظر قلمرو موضوعی ، تحقیق حاضر به بررسی کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه ایران در سطح ضعیف می پردازد .

 

1-7- متدولوژی وروش تحقیق

 

روش انجام تحقیق حاضر،پیمایشی و مقایسه ای از نوع همبستگی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد که از طریق مراجعه به کتب ، مقالات و منابع موجود در کتابخانه های سازمان بورس اوراق بهادار تهران و جستجو درشبکه جهانی اینترنت و همچنین مطالعه وبررسی پایان نامه ها و رساله های کارشناسی ارشد و دکتری ، مطالب مرتبط به موضوع تحقیق گردآوری و استفاده خواهد شد. به کارگیری شبکه های عصبی با استفاده از نرم افزار NeuroSolutions 5 و آزمونهای همبستگی و مقایسه ای است .

 

با توجه به فرضیات تحقیق فرایند پیش بینی شاخص از سه روش شبکه های عصبی و روش ARIMA و روش رگرسیون انجام می شود .هر بار که پیش بینی انجام می شود علاوه بر اعداد و ارقام پیش بینی شده خطای پیش بینی نیز محاسبه وارایه می گردد . برای آزمون فرضیه تحقیق از آزمون مقایسه میانگین استفاده خواهد شد که در اینجا متغیر تصادفی ، مجذور میانگین مربعات خطای (RMSE) حاصل از هرکدام از روشها در هر بار تکرار فرایند پیش بینی می باشد . فرایند پیش بینی از طریق مدل شبکه عصبی ( پس از تعیین ساختار مطلوب شبکه ) 30 بار تکرار می گردد که در این صورت درجه آزادی برابر با 29 می شود . با توجه به اینکه درجه آزادی کوچکتر از 30 می باشد برای آزمون فرضیه تحقیق از توزیع t استیودنت استفاده می شود .