1-2- بیان مسئله:

 

از عوامل موثر بر تجربه گردشگری دلپذیر در یک شهر، خدمات اقامتگاهی و پذیرایی آن شهر می‌باشد که تأثیر به سزایی در تمایل به سفر مجدد به شهر مذکور را دارد. خدمات میهمان نوازی قلب فعالیت گردشگری محسوب می‌شود چرا که از یک سو اشتغال و درآمد مستقیم از گردشگری را برای میزبان رقم می‌زند و در دیگر سو در برآورد نیازها و خواست‌های گردشگران یکی از عوامل اصلی شکل دادن به یک تجربه خوب گردشگری است. از جمله خدمات موجود در بخش مهمان نوازی، خدمات مربوط به اسکان گردشگران است که اصلی‌ترین رکن خدمات میهمان‌نوازی است.

یک گردشگر از لحظه‌ای که تصمیم به سفر می‌گیرد تا وقتی که سفرش به پایان می‌برد، نیازهای متعددی دارد که عدم پاسخگویی به هر یک از آنها می‌تواند در تصمیم او نقش داشته باشد. با این وصف نیاز به اطلاعات، وسایل حمل و نقل، محل اقامت مناسب، برخورد اصولی و مبتنی بر احترام، امنیت و آسایش و… از جمله این نیازها می‌باشد که برای هر یک از آنها باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد. در این میان محل اقامت یکی از مهم ترین ملزومات حایز اهمیت گردشگران است.

 

مشهد این کانون مذهبی همه ساله میلیون‌ها نفر از مشتاقان را از سراسر جهان به سوی خود جلب می‌کند که این امر برای استان خراسان رضوی و مشهدالرضا(ع) موقعیتی استثنایی را فراهم آورده است. طبق آمارهای منتشره سال 91 خراسان رضوی در حال حاضر با وجود 151 هتل از یک ستاره تا پنج ستاره با ظرفیت 11095 اتاق و 39138 تخت، 292 واحد هتل آپارتمانی با ظرفیت 16392 تخت و 543 واحد مهمانپذیر با تعداد 34309 تخت نقش مهمی در اسکان زائرین و گردشگران ایفا می‌نماید. از سوی دیگر هم‌اکنون 221 دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در استان فعال است (شهرداری مشهد،1391). اما یکی از بزرگترین مشکلات گردشگری در شهر مشهد طریقه اسکان یافتن مسافران در این شهر است. به طوری که درصد زیادی از مسافران مشهد در چادرها و کمپ­ها استقرار می­یابند و درصد کمتری از هتل و مهمانپذیر استفاده می­کنند. این معضل تا حدی است که در برخی از فصول سال وضعیت هتلداری را با چالش روبرو کرده است. از طرف دیگر اسکان در چادرها و در کنار خیابان به صورت غیرمستقیم به بزهکاری و جرائم خیابانی و بالا رفتن هزینه تأمین امنیت در  شهر دامن زده است.

 

موقعیتی نظیر شهر مشهد در شرق کشور و ظرفیت بالای گردشگری این کلانشهر زیارتی باعث شده تا بسیاری از سرمایه­گذاران داخلی و خارجی مایل به استفاده از بسترهای سرمایه­گذاری در صنعت گردشگری این شهر شوند. چنین است که بسیاری از ایرانیان و یا حتی اتباع کشورهای مسلمان از مسئولان استانی کشور می­خواهند تا مسیر حضور پر رنگ و جدی­تر سرمایه­گذاری کشورهای مسلمان در کلان شهر مذهبی مشهد را هموار کنند. با این حال عدم توسعه مناسب زیرساخت­های صنعت گردشگری و نیز مشکلات اداری، عدم توجه به ظرفیت­ها و فرصت­ها، مانع از جذب مناسب سرمایه در صنعت گردشگری مشهد شده و در نتیجه عدم توسعه امکانات رفاهی را به بار آورده است.

 

از آنجا که دلیل اصلی انتخاب این شهر برای سفر، توسط مردم، وجود حرم مطهر امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان در این شهر است، حال به هر دلیلی اگر از تعداد این زائران کاسته شود، شهر مشهد دچار مشکل خواهد شد. به طوری که هم اکنون نیز کم شدن گردشگران در 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  بعضی فصول، باعث رکود فصلی مشاغل مربوطه در این شهر می‌شود. عواملی چند وجود دارند که می‌تواند بر روی روند ورود گردشگر به این شهر تأثیرگذار بوده است.

 

بر این اساس توجه همه­جانبه به مقوله اسکان و اقامتگاه ها در توسعه گردشگری پایدار از اهمیت به­ سزایی برخوردار است. بنابراین تحقیق حاضر قصد دارد به بررسی وضعیت اسکان رسمی زائران شهر مشهد به واکاوی آن از نگاه مؤلفه های پایداری بپردازد. از جمله مواردی دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهند گرفت عبارتند از؛ بررسی میزان نیاز به اماکن اقامتی در شهر مشهد و این که آیا نیاز به ساخت اماکن اقامتگاهی جدید وجود دارد؟ و نیز ساخت اماکن اقامتی در بافت های فرسوده و اثرات و پیامدهایی که می تواند بر این گونه مناطق بر مردم (ابعاد اجتماعی)، تأثیرات اقتصادی و زیست محیطی بگذارد مورد بررسی قرار می گیرند.

 

 

 

1-3- اهمیت وضرورت تحقیق:

 

از آنجایی که وضعیت اسکان رسمی گردشگران مشهد دغدغه اصلی تحقیق حاضر است، مروری بر آمارهای مربوطه و معضلات و تهدیدات گردشگری شهر مشهد، می­تواند ضرورت موضوع را روشن کند.

 

محل اقامت یکی از نیازهای ضروری زائران است که شناخت آن برای برنامه ریزان شهری ضروری است. هدف از اجرای این پژوهش شناخت نیازهای اقامتی زائران در شهر مشهد است. بی اطلاعی از نیازهای زائران و گردشگران، عدم ایجاد امکانات اقامتی و رفاهی مطابق با خواسته های زائران و در نتیجه عدم جذب گردشگر را فراهم می کند.

 

یکی دیگر از معضلات گردشگری در شهر مشهد مدت اقامت و ماندگاری مسافرین در این شهر است که معمولاً مسافران پس از زیارت و خرید در بازار مسافرت خود را اتمام یافته می­دانند و این در صورتی­ است که یک گردشگر هرچه بیشتر در یک شهر بماند سود و منفعت بیشتری عاید شهر یاد شده می­شود. یکی از اهداف مهم سازمانهای مرتبط با گردشگری افزایش همین ضریب ماندگاری زائران و گردشگران در این شهر است. این امر به جز از طریق شناخت و رفع نیازهای اصلی گردشگران و زائران و افزایش رضایت آنها امکان پذیر نیست.

 

بر اساس آمار تعداد گردشگران شهر مشهد در ماه­های مختلف سال متفاوت است و این خود باعث به وجود آمدن رکود فصلی در بسیاری از مشاغل این شهر می­گردد، این رکود خصوصاً در مورد مشاغل تجاری، هتلداری، حمل و نقل و…. بسیار صدق می­کند. بیشترین مسافران شهر مشهد در فصل تابستان و خصوصاً مرداد ماه به این شهر می­آیند و کمترین آن نیز در آذر ماه می­باشد و این خود باعث گرانی و تورم قیمت کرایه اقامتگاه در فصل شلوغ سال می­شود.

 

از دیگر مشکلات گردشگری در شهر مشهد می­توان به طریقه اسکان یافتن مسافران در این شهر اشاره کرد. به طوری که درصد زیادی از مسافران مشهد در چادرها و کمپ­ها استقرار می­یابند و درصد کمتری از هتل و مهمانپذیر استفاده می­کنند.

 

از این گذشته مسائل دیگری نیز هستند که می توانند به طور جدی وضعیت گردشگری را در شهر مشهد تحت تأثیر قرار دهند از جمله:

 

1: با توجه به این که مسافران شهر مشهد هرکدام از راه­های دور و نزدیک به این شهر می­آیند، گرانی هزینه­ها و مخارج سفر بر میزان تعداد گردشگران این شهر تأثیر گذار است.

 

2: دلیل اصلی سفرهای مردم به شهر مشهد­، مذهبی و برای زیارت امام رضا است. با ایجاد امنیت در عراق در آینده، بسیاری از مردم ایران (خصوصاً غرب و جنوب غرب ایران) می­توانند با پیمودن فاصله کمتری به زیارت امامان شیعه در کشور عراق بروند و این پدیده می­تواند به شدت وضعیت گردشگری در مشهد را تحت تاثیر قرار دهد.

 

شناخت نیازهای زائران همواره از جهت ماندگاری و جذب هرچه بیشتر گردشگر از اهمیت خاصی برخوردار است و بی اطلاعی از آنها زمینه ناکارآمدی جامعه میزبان در ارائه امکانات و خدمات اقامتی مناسب به زائران و در نتیجه جذب گسترده تر و بهتر زائر را فراهم می کند. یکی از مهترین خدمات مورد نیاز خدمات اقامتی است که برآورد این نیاز برای زائران از اهمیتی بنیادین در توسعه و بهینه سازی زیارت و گردشگری در شهر مشهد دارد.

 

سرمایه گذاری اصولی برای ایجاد مراکز اقامتی مطابق با نیازهای زائران و گردشگران، رضایتمندی گردشگران را بیشتر کرده، تقاضای سفر و ماندگاری را افزایش داد و درآمد بیشتری به صنعت گردشگری تزریق می  نماید. رسیدن به این اهداف در بلندمدت نتایج مطلوب دیگری، همچون زیباسازی شهر ، بالا رفتن سطح فرهنگ عمومی، آشنایی با دیگر فرهنگ ها و نهایتاً توسعه پایدار را به همراه خواهد داشت .از این رو، برنامه ریزی برای توسعه مراکز اقامتی حساسیت ویژه ای را می طلبد.

 

 

 

1-4- اهداف تحقیق

 

 

 

1-5- پرسش های تحقیق:

 

پرسش اصلی تحقیق:

 

اقامتگاه های رسمی موجود در شهر مشهد تا چه حدی براساس مؤلفه های توسعه پایدار گردشگری است؟

 

پرسش های فرعی تحقیق:

 

1- فضاهای اقامتی تا چه حدی ابعاد اجتماعی جامعه محلی را مورد توجه قرارداده است؟

 

2- فضاهای اقامتی تا چه حدی براساس مؤلفه های اقتصادی توسعه پایدار گردشگری است ؟

 

3 – فضاهای اقامتی تا چه حدی براساس مؤلفه های زیست محیطی توسعه پایدار گردشگری است ؟

 

 

 

1-6- فرضیه های تحقیق

 

فرضیه اصلی تحقیق:

 

اقامتگاه های رسمی ساخته شده مطابق با مبنای توسعه پایدار گردشگری نمی باشد.

 

فرضیه های فرعی تحقیق:

 

1- فضاهای اقامتی ابعاد اجتماعی جامعه محلی را تحت الشعاع قرار داده است.

 

2- فضاهای اقامتی مطابق با مبنای اقتصادی توسعه پایدار گردشگری نیست.

 

3 – فضاهای اقامتی مطابق با مبنای زیست محیطی توسعه پایدار گردشگری نیست.